امروزه تلفن همراه به عنوان یکی از مظاهر فناوری ارتباطی نوین در زندگی فردی و اجتماعی بشر جایگاهی قدرتمند دارد و جزولاینفک مناسبات روزمره محسوب می‌شود. اما استفاده‌ی نابه‌جا از آن به خصوص توسط نوجوانان مسائلی را به همراه داشته است.
در این نوشتار به آسیب‌شناسی استفاده از تلفن همراه در میان نوجوانان و نگرانی‌های موجود در این زمینه می‌پردازیم. برای این منظور با سرهنگ علیرضا پریور معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان کرمان گفت‌وگو کردیم که از نظرتان می‌گذرد.
نظرتان در خصوص مزایا و معایب گسترش روزافزون تکنولوژی چیست؟
چه بخواهیم چه نخواهیم تکنولوژی گسترش می‌یابد و انسان‌ها در جوامع امروزی ناگزیر به استفاده از تکنولوژی هستند. هر تکنولوژی که به وجود می‌آید، ممکن است همراه محاسنی که دارد، معایبی نیز داشته باشد و این مسئله را می‌توان به همه‌ی امکانات مدرن و جدید مانند رایانه، اینترنت، ماهواره و تلفن همراه تعمیم داد.
استفاده از تلفن همراه که به عنوان یک تکنولوژی مدرن محسوب می‌شود، توسط نوجوانان چه مزایا و معایبی دارد؟
تلفن همراه از این قضیه مستثنی نیست و معایب و محاسنی دارد. تلفن همراه اگر چه در ابتدا به عنوان یک وسیله‌ی ارتباطی مطرح شد؛ ولی با گذشت زمان و با افزودن امکاناتی مانند دوربین عکاسی و فیلم‌برداری، امکان جابه‌جایی اطلاعات، نگه‌داری عکس، بلوتوث و سایر امکانات به آن، با پیش‌رفت و توسعه روبه‌رو بوده است.
از آن‌جا که نوجوانان و جوانان از تجربه و اطلاعات کافی برخوردار نیستند، داشتن تلفن همراه با امکانات مدرن، آسیب‌هایی در پی دارد. به عنوان مثال جوانان با افراد متعددی ارتباط دارند و ممکن است فیلم‌های مختلفی از این طریق بین آن‌ها رد و بدل شود. اگر چه ممکن است افراد برای کنجکاوی این اطلاعات را منتقل کنند، اما باید بپذیریم که بسیاری از فیلم‌های غیراخلاقی ممکن است با تلفن همراه میان آن‌ها رد و بدل شود که به طور قطع تأثیر جبران‌ناپذیری بر روحیات، اخلاق، رفتارها و حتی نگرش‌های جوانان و نوجوانان خواهد داشت.
در خصوص آسیب‌های ارتباط پیامکی بین جوانان از طریق تلفن همراه بگویید.
بسیاری از پیامک‌هایی که ارسال می‌شود، اگر چه ممکن است به عنوان لطیفه بین دوستان رد و بدل شود، اما بسیاری از آن‌ها حاوی مسائل و مطالب غیراخلاقی هستند. این گونه پیامک‌ها به مرور زمان نگرش‌های افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و نوجوانان ما را به سمت کارهای غیراخلاقی می‌کشاند و حتی نسبت به بسیاری از مسائلی که متناسب با سن‌شان نیست، آگاهی پیدا می‌کنند؛ هم‌چنین تحریکاتی که به وسیله‌ی پیامک‌ها و فیلم‌ها صورت می‌گیرد، در کاهش سن بلوغ جنسی جوانان نقش دارند.
آیا امکان اغفال یا سوءاستفاده افراد از طریق تلفن همراه وجود دارد؟
زمانی که هر کدام از نوجوانان یک تلفن همراه داشته باشند، می‌توانند به راحتی و آزادانه خارج از کنترل و نظارت خانواده‌ها با دیگران ارتباط برقرار کنند. نوجوانان می‌پندارند که تلفن هم‌ر‌اه‌شان یک وسیله‌ی شخصی است و برای همین به جست‌وجوی والدین در آن معترض می‌شوند و این امکان شرایط را برای اغفال جوانان فراهم می‌کند. متأسفانه ما شاهد موارد متعددی از اغفال آن‌ها به خصوص خانم‌های جوان از طریق تلفن همراه بوده‌ایم که بسیاری از آنان از این طریق مورد سوءاستفاده قرار گرفتند.
به نظر شما استفاده از تلفن همراه می‌تواند باعث تضعیف روابط اجتماعی جوانان شود؟
تلفن همراه باعث کاهش ارتباطات حضوری و تضعیف روابط اجتماعی و کم‌رنگ شدن روابط عاطفی شده است. در میهمانی‌های خانوادگی مشاهده می‌کنیم که نوجوانان و جوانان به جای ارتباط کلامی، از طریق بلوتوث یا پیامک بایک‌دیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
یکی از مشکلاتی که در خانواده‌ها داریم، جدایی افراد از هم‌دیگر است؛ به دلیل این که افراد وابستگی روانی زیادی به تلفن همراه پیدا می‌کنند، در خانواده از هم‌دیگر غافل می‌شوند. به طوری که ممکن است ساعت‌ها اعضای خانواده در خانه باشند، ولی حداقل ارتباط کلامی را با یک‌دیگر برقرار کنند. وقتی ارتباطات در خانواده قطع شد، نیازهای عاطفی و روانی افراد در خانواده ارضا نمی‌شود و افراد دچار خلأ عاطفی شده و بسیاری از آنان در بیرون از خانواده به دنبال ارضای این نیازها می‌روند که این امر ممکن است آسیب‌هایی را به دنبال داشته باشد.
به نظر شما مقصر اصلی این آسیب‌ها کیست؟
مقصر اصلی در این اغفال‌ها، خانواده‌ها هستند، بچه‌ها را هر گونه که تربیت کنیم، رفتار می‌کنند. مشکل این است که ما بچه‌ها را متناسب با سن‌شان درک نمی‌کنیم و نمی‌شناسیم و اطلاعات لازم را متناسب با سن‌شان به آن‌ها نمی‌دهیم و آن گونه که باید بر رفتار آن‌ها نظارت نداریم.
برای جلوگیری از آسیب در نوجوانان چه باید کرد؟
باید آنان را از سنین پایین آموزش بدهیم. بچه‌ها قدرت درک‌شان بالاست. ما آن‌ها را بد تربیت می‌کنیم و خیلی از مسائل را به آن‌ها یاد نمی‌دهیم. از آن‌جا که بچه‌ها به دنبال منافع لحظه‌ای خود هستند، ممکن است از هر ابزاری (مانند گریه کردن) برای رسیدن به منافع خود استفاده کنند. خیلی از مسائل به شیوه‌های تربیتی ما برمی‌گردد و باید والدین ابتدا آموزش ببینند و اطلاعات‌شان افزایش پیدا کند، چرا که داشتن تلفن همراه گاهی به قیمت جان آدم‌ها تمام می‌شود.
به عنوان مثال چندی پیش دختری که حدود 20 سال سن داشت، به دلیل روشن بودن بلوتوث تلفن هم‌راهش در خیابان، فیلمی کوتاه از طریق بلوتوث دریافت کرده بود، اما شرایط به گونه‌ای بود که آن لحظه آن فیلم را ندیده بود و با رسیدن به خانه و دست‌رسی چند نفر از آشنایان به گوشی او، متوجه وجود یک فیلم مبتذل شده بودند و چون آشنایان و خانواده‌اش باور نکردند که بدون قصد فیلم را دریافت کرده و هنوز آن فیلم را ندیده است، خودکشی کرد.
شما با خرید تلفن همراه برای نوجوانان توسط والدین موافق هستید و آن را صحیح می‌دانید؟
تا جایی که امکان دارد و تا جایی که ضرورت پیدا نکرده است نباید برای آن‌ها گوشی بخریم و در صورت نیاز باید متناسب با نیازشان خریداری شود. نباید زیربار درخواست‌های مکرر بچه‌ها برای خرید گوشی یا خرید گوشی دارای امکانات ویژه برویم. باید به آن‌ها توضیح بدهیم که چرا گوشی نمی‌خریم و یا گوشی بدون امکانات می‌خریم. باید والدین از آسیب‌های تلفن همراه آگاه شوند فرزندان خود را آموزش بدهند تا بچه‌ها قربانی سوءاستفاده نشوند.
نظرتان در خصوص استفاده از تلفن همراه توسط دانش‌آموزان در مدارس چیست؟
اعتقاد دارم باید بردن تلفن همراه در مدارس ممنوع باشد. زیرا علاوه بر آن که می‌تواند زمینه‌ی انحراف دانش‌آموزان را فراهم کند، موجب حواس‌پرتی و عدم تمرکز آن‌ها در کلاس می‌شود.
ممکن است سرزنش‌های دوستان، نوجوانان ما را تحت فشارهای روانی قرار دهند و آن‌ها نیز برای رهایی از این فشارها به خانواده فشار بیاورند. اما اگر ما مهارت «نه» گفتن را به فرزندان آموزش دهیم، نوجوان ما به راحتی می‌تواند در مقابل فشارهای دوستان مقابله کند و توضیح بدهد که نیاز ندارم و یا این که یک گوشی ساده نیاز من را برآورده می‌سازد و ضرورتی ندارد که برای گوشی دارای امکانات سرمایه‌گذاری کنم.
در پایان چه صحبتی با خانواده‌ها در این خصوص دارید؟
من شخصاً نگران آسیب‌های تلفن همراه هستم؛ به خصوص نگران تأثیر تلفن همراه در مسائل اخلاقی و تخریب اخلاق جوانان. ما باید جوانان را در مقابل این خطرات آموزش بدهیم و آگاه سازیم باید بچه‌هایمان را با آموزش در مقابل این آسیب‌ها، واکسینه کنیم تا از آسیب مصون بمانند.