از سال 80 خشکسالی گریبانگیر استان کرمان شده است و تاثیرات فراوانی بر اقلیم استان، محیط زیست و منابع آبی گذاشته به‌گونه‌ای که غالب تالاب‌ها و رودخانه‌های استان خشکیده و در نتیجه آن پدیده گرد و غبار در استان افزایش یافته است.
کمبود بارش‌ها سبب افزایش میانگین دمای استان نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته شده لذا این عوامل دست در دست یک دیگر داده و نه‌تنها کمبود آب و شرایط جوی نامناسب را ایجاد کرده بلکه سبب از بین رفتن گونه‌های جانوری و گیاهی در منطقه شده است.
حق‌آبه‌های زیست محیطی فراموش شده‌اند
رضا جزینی‌زاده مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان در گفتوگو با خبرنگار فارس در این زمینه اظهار داشت: استان کرمان طی چندین سال گذشته نه‌تنها با کمبود بارش‌ها دست و پنجه نرم می‌کند بلکه ایجاد سدهای بی‌رویه در استان سبب شده تا حلقه آب‌های زیست محیطی و تالاب‌ها خشک شود و کانون‌های لوکال گرد و غبار ایجاد شود.
وی عنوان کرد: مدیریت ناصحیح در مناطق پایین دست با احداث چاه‌های مجاز و یا غیرمجاز، کشت محصولاتی که به آب فراوان نیاز دارند، عدم تغییر روش کشت و همچنین عدم تغییر روش‌های آبیاری سبب شده تا با یک معضل زیست محیطی به نام پدیده گرد و غبار مواجه شویم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان افزود: ادامه این روند سبب ایجاد کانون‌های لوکال تحت عنوان پدیده فرسایش و گرد و غبار در استان می‌شود و عدم توجه و رسیدگی به این مشکل سبب بروز فاجعه زیست محیطی خواهد شد.
جزینی‌زاده با اشاره به عدم صحیح مدیریت منابع آبی و رها نکردن حق‌آبه زیست محیطی که مربوط به سدهاست، گفت: این آب به سمت تالاب‌ها و روخانه‌ها در جریان بوده و مانع فرسایش آنها در گذشته شده است و اکنون این آب پشت سدها برای مصارفی همچون آشامیدن و کشاورزی استفاده می‌شود و تنها حق‌آبه‌های زیست محیطی فراموش شده‌اند.
وی یادآور شد: از آنجایی که ورودی آب به سفره‌های زیرزمینی اندک بوده و خروجی آنها از طریق حفر چاه‌های عمیق مجاز و غیر مجاز بیش از حد معمول است، انتظار می‌رود این سفره‌ها رو به خشکی روند و در حال حاضر دشت‌های کرمان با یک نشست عظیمی از منابع آبی رو به‌رو شده است.
مشکل کنونی ما تلفات بیش از حد تنوع زیستی حیات وحش است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان بیان کرد: هر چه منابع آب‌های زیرزمینی کاهش یابد هجوم جبهه‌های شور به سمت این منابع افزایش یافته و در نهایت کاهش کیفیت آب سبب تاثیر بر زندگی افراد می‌شود.
جزینی‌زاده ادامه داد: کارگروه ملی گرد و غبار در استان تشکیل شده و به‌دنبال آن کارگروه استانی هم تشکیل شده که در نتیجه آن 12 دستگاه ورود پیدا کرده و قرار بر این است اعتباراتی برای این امر تامین شود اما متاسفانه در نظام مدیریتی استان توجهی به این بودجه نشده است.
وی تاکید کرد: مشکل کنونی ما در استان تلفات بیش از حد تنوع زیستی حیات وحش است و سبب از بین رفتن چندین رأس از گونه‌های حیات وحش بر اثر بیماری‌های ناشی از خشکسالی شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: تغییر اقلیم که صورت گرفته باعث گرم شدن کره زمین شده و استان کرمان هم از این مقوله مستثنی نیست امیدواریم با مدیریت صحیح و دست‌کاری‌های کمتر در محیط زیست آثار خشکسالی را کاهش دهند.
جزینی‌زاده در خاتمه توصیه کرد: از مردم می‌خواهیم که در مصرف آب، سوخت‌های فصیلی و انرژی صرفه‌جویی کنند، استان کرمان مقام اول را در هدررفت انرژی و سوخت دارد و صرفه‌جویی و مدیریت صحیح تنها راه عبور از این بحران است خشکسالی یک پدیده خزنده است
مریم سلاجقه کارشناس هواشناسی استان کرمان نیز در گفتوگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: از ابتدای مهر ماه سال 96 تاکنون بارش‌ها در استان کرمان به طور چشمگیری کاهش داشته، بارش‌های بهاری به ترتیب نسبت به سال قبل و بلند مدت 36 و 27 درصد افزایش داشته اما بارش سال زراعی تا امروز نسبت به سال گذشته و بلند مدت به ترتیب 21 و 26 درصد کاهش داشته است.
وی افزود: پیش‌بینی می‌شود بارش‌های پاییزی با تاخیر آغاز شود و مقدار آن در حد نرمال در استان خواهد بود اما با توجه به سهم پایین بارش‌های نیمه اول پاییز نسبت به مجموع بارش‌های سالانه می‌توان، گفت بارش‌هایی که در فصل پاییز رخ می‌دهد تاثیر چندانی بر سطح منابع آبی استان نخواهد داشت.
این کارشناس هواشناسی بیان کرد: مدیریت تامین آب و مصرف آن راهکار مبارزه با این خشکسالی خواهد بود.
سلاجقه افزود: در فصل تابستان بارش‌های موسان یا موسمی در منطقه جنوب و جنوب شرق از اواخر تیر ماه تا اواسط شهریور ماه رخ خواهد داد و میزان این بارش‌ها در حد نرمال خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه میانگین دمای استان در اکثر مناطق به صورت نرمال خواهد بود اما در مناطق جنوبی استان یک درجه بیش از نرمال خواهد بود، عنوان کرد: از ابتدای سال کنونی استان کرمان با 56 درصد کاهش بارندگی در رتبه سوم کاهش بارندگی قرار دارد.
از نظر هیدرولوژی همچنان درگیر خشکسالی خواهیم بود
این کارشناس هواشناسی تصریح کرد: میانگین بارش استان تا امروز 45 میلیمتر بارش است که سال گذشته 142 میلیمتر و بارش بلند مدت 128 میلیمتر بوده به طور کلی در تفاوت بارش امسال با سال قبل 68 درصد کمبود بارش داریم.
سلاجقه اظهار کرد: تغییر اقلیم یک بحث جهانی بوده چراکه کل کره زمین گرم شده و به دنبال آن پراکنش زمانی، نوع و شدت بارش‌ها نیز تغییر یافته است.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به از بین رفتن منابع استان و بحرانی شدن شرایط تنها مدیریت منابع آب مدیریت کشاوزی، کشت گیاهان مقاوم به نبود آب و استفاده از روش‌های نوین آبیاری در کشاورزی و مدیریت صحیح می‌تواند کمک کند تا از این شرایط سخت عبور کنیم.
این کارشناس هواشناسی گفت: خشکسالی یک پدیده خزنده است و تا زمانی که اتفاق نیفتد متوجه آن نمی‌شویم و استان کرمان 17 سال است دچار خشکسالی شده و ما امسال بارش در استان خواهیم داشت و بیشتر از سال قبل خواهد بود اما دلیل بر اتمام خشکسالی نیست.
سلاجقه تصریح کرد: به دلیل از بین رفتن منابع آبی استان هرچند از نظر هواشناسی بارش داشته باشیم اما از نظر هیدرولوژی (خشک شدن رودخانه‌ها و تالاب‌ها) همچنان درگیر خشکسالی خواهیم بود.
حال با توجه به موارد ذکر شده و شرایط کنونی استان همت مسؤولان و همکاری مردم است که می‌تواند استان کرمان را از نابودی نجات دهد چرا که راهکار آن، مقاومت مدیریت صحیح منابع کنونی و صرفه‌جویی در مصرف آب می باشد.
به یاد داشته باشیم به جز انسان‌ها، گونه‌های گیاهی و جانوری مختلفی در استان هستند که بی‌ارتباط با زندگی ما نیستند و هر کدام از آنها برای ادامه زیست خود سهمی از این منابع طبیعی دارند.
منبع: فارس