به گزارش تابناک کرمان، چند قرن قبل که با تمام وجود و امکانات بسیار محدود برای تأمین آب فکر میکردند، بر این شدند که رشته قناتی به نام فتحآباد بین گینهکان و قلعه بُندر والی آباد راهاندازی نمایند. مادرچاه این قنات را در بستر رودخانه فصلی معروف به گورشکن در نظر گرفته و حفر نمودند. رشته چاههای میلهای و کوره قنات از ساحل سمت راست رودخانه فصلی و کمکم ازگینهکان عبور کرده و حوالی پاییندست گینهکان مظهر گردید. ساحل سمت راست رودخانه ممتد و رشته کوههای پیوسته معروف به کافر کوه ختم میگردد. مناطق کوهستانی که ریزشهای جوی بر روی آنهاعمدتاً به صورت برف و ذوب تدریجی و تغذیه بخش تران قنوات همیشه پایدار و پابرجاست. این قنات برای تأمین آب سرآسیاب فرسنگی طراحی و اجرا گردید. جوی آبرسانی سرآسیاب فرسنگی از حوالی قنات فتحآباد و از ورود به گینهکان از روی سطح زمین عبور میکرد، شرایط آب و هوایی این روستا ویژه و خوش آبوهوا بوده، علاوه بر این آب هم که از روی سطح زمین عبور میکرد، یعنی آب قنوات انجوجکی، بندر والی آباد، عباسآباد، کهن بلند که قبل از گینهکان مظهر میشدند از گینهکان عبور میکردند. شرایط آب و هوایی این روستا ویژه و خوش آب و هوا بوده، علاوه بر این آب هم که از آن عبور مینموده، خانههای روستائیان هم در طول کانال خاکی انتقال آب و اغلب در قسمت بالادست یا سمت راست جریان آب قرار داشتند. طعم زیبایی، خوش آب و هوایی و وجود آب دائم به ذائقه بعضیها بسیار گوارا آمده و برای خرید خانههای قدیمی از روستائیان اقدام نمودند، کمکم با هماهنگیهای پنهانی مخفی خانهای ساختند که چند برابر خانه کوچک روستایی خریداری شده بود، زمین های سمت راست و چپ و حتی حریم کانال هم در محدوده مالکیت آنها قرار گرفت. دیوارهایی مرتفع ولی با ظاهر کاهگلی و یا سنگ چینی با قلوهسنگ چنان راهاندازی شد که قدمت را به چند قرن قبل نشان دهند. دیگر مسیر آب، حریم آب، کنترل چاههای میلهای قنات فتحآباد همه و همه در محدودهی این خانههای مدرن، وسیع، ویلایی نوساز ناپدید بود و مالکان خانهها در مصرف آب سرآسیاب به هر شکل و برنامهریزی برای وانمود کردن قدمت بالای خانهها مختار بودند. آنها به نظرشان رسید که چاههای میلهای قنات را به کلی محو نمایند. کاری که بهسرعت انجام شد و بر روی یکی از چاهها که عمق بیشتر داشت ساختمان توالت و سنگ توالت نصب نمودند، دیگر برای همیشه و نسلهای آینده هم اثبات گردد که از این خانه ویلایی قنات فتحآبادی عبور نمیکرده، زه، زهداری و انتقال زه آب از کورهی قنات فتحآباد به طرف مظهر یعنی کانال سرآسیاب برقرار، چاه توالت برقرار، گردش و تفریح بیخبرانی که در پایین دست از این آب کتری پر کرده و بر روی اجاق میگذاشتند تا چای نوش جان نمایند و رفع خستگی هم برقرار....
در این تعمق بودم که روح و فکر بنیانگذاران این رشته قنات را مرور میکردم که با چه ایدههایی برای تأمین آب امروزها جان و مال و زندگیشان را در قرنها قبل گذاشتند، چگونه شبانهروز بر سر حفر چاهها، کوره، چاه گمانه تلاش کردند و حتی جان باختند، از ذوق و خوشحالی پس از آزاد نمودن آب هرساله نذر و نذورات دادند، ولی نه هزاران که صد هزاران تأسف امروز خاطیان و خودخواهانی پیدا شوند که به سادگی چاه قنات را به چاه توالت و بر آب مایه روشنایی و نور آن فداکاران توالت کنند، بیصاحبی و عدم توجه به حفاظت و حراست از قنوات تا چه حد عادی و گسترش پیدا کرده است؟
انتهای پیام/حسن اشرفگنجویی