به گزارش تابناک کرمان، با بازدید از قنات دندسکی واقع در چهل و پنج کیلومتری زهکلوت گزارش مشاهدات عینی به شرح ذیل می‌باشد:
مختصات قنات
مظهر قنات با مختصات 649929=x و 3099593=Y و 570 متر ارتفاع از سطح دریا دارد، که مادر چاه هم با مختصات 649310= X و 3101466=Y و ارتفاع از سطح د ریا 587 متر است.
بخش تران قنات
بخش تران قنات بسیار آبدار و با کنترلهای انجام شده بر روی چاه‌های میله‌ای آب در آنها جریان دارد. مادر چاه قنات در قسمت پائین دست رودخانه دندسکی قرار دارد، که بواسطه وضعیت توپوگرافی و شیب لایه‌ها، شیب هیدرولیکی زه آب‌ها را به طرف کوره قنات متمرکز می‌نماید. در سرتاسر مسیر کوره قنات حالت جمع شدن آب و به اصطلاح پس زدن آب مشهود می‌باشد. بخش تران به یک رودخانه فصلی فرعی ختم می‌شود, که کوره قنات از زیر رودخانه مزبور عبور می‌نماید. جریان آب در کوره قنات بخش تران آبدهی را تا حد هفتاد و پنج لیتر در ثانیه نشان می‌دهد، ضمناً چاه‌های میله‌ای طوقه چینی شده‌اند.
بخش خشکان قنات
از پائین دست شاخه فرعی رودخانه فصلی، بخش خشکان قنات شروع و پس از طی مسیری دوکیلومتری مظهر می‌گردد. در قسمتی از این بخش پس از تداوم پیدا کردن ریزش‌های داخلی کوره قنات و محدود شدن کارآیی آن، ناگزیر به نوکنی و تغییر مسیر کوره قنات و ارتباط دادن آن با کوره اصلی بعد از دور زدن بخش ریزشی شده‌اند. آبدهی که بعد از رودخانه در قسمت خشکان بشدت کاهش یافته و به سی و پنج لیتر در ثانیه افت می‌کند.
بررسی‌های انجام شده از کوره قنات نشان می‌دهد که کاهش چشمگیر آبدهی به علت گرفتگی‌های کوره قنات در هنگام عبور از بستر رودخانه می‌باشد. با توجه به اینکه چاه‌های میله‌ای بخش تران صرفاً طوقه چینی شده‌اند و بر روی آنها دال بتنی وجود ندارد. از طرفی اراضی مجاور آنها کشت و کار می‌شوند، انتقال شاخ و برگ‌ها به داخل کوره قنات بعد از هرنوبت وزش باد و طوفان سبب گرفتگی‌های مطروحه شده است.
هرنج قنات
پس از آزاد شدن آب قنات از محل مظهر وسیله کانال خاکی به طرف روستا جریان می‌یابد.
وضعیت کلی قنات
قناد دندسنکی از جمله قنواتی است که قابلیت توسعه و افزایش آبدهی دارد، کوره قنات در بخش تران فاقد دستک‌های جانبی است، و در سرتاسر مسیر نیاز به لای‌روبی دارد، این قنات قابلیت افزایش آبدهی تا یکصد لیتر در ثانیه را دارد.
پیشنهادات
1- برنامه‌ریزی برای رفع گرفتگی کوره قنات در حد فاصل بخش تران و خشکان که از زیر رودخانه می‌گذرد.
2- لای روبی سرتاسر کوره قنات.
3- احداث دستک‌های جانبی در بخش تران حوالی مادر چاه قنات.
4- کنترل بخش نوکنی شده قنات و در صورت ریزشی بودن آن کول گذاری.
5- سربند نمودن با گذاشتن دال بتنی بر روی طوقه چینی‌های انجام شده در هر چاه میله‌ای.
انتهای پیام/حسن اشرف‌گنجویی