امام‌جمعه مشهدمقدس گفت: اهل بیت(ع)، مقصود از انسان را وجود مبارک امیرالمومنین(ع) می‌دانند و تفسیر دیگر نیز منظور از انسان را جنس انسان عنوان می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: هدایت انسان بر دو قسم است، هدایت تکوینی و تشریعی، هدایت تشریعی انسان به وسیله انزال کتب و ارسال رسل و رهبران آسمانی به وقوع پیوسته است اما هدایت تکوینی انسان آن فطرتی است که در «کمون» انسان نهادینه شده است، بسیاری از شناخت‌های انسان فطری است یعنی بدون تحصیل و آموزش این شناخت برای انسان حاصل است و بسیاری از گرایشات فضیلتی و معنوی انسان هم فطری است و بشر به طبیعت خود به بسیاری از فضائل اخلاقی گرایش باطنی دارد.
امام جمعه مشهد مقدس گفت: در این آیات دو خصوصیت برای انسان معرفی شده است. خصوصیت نخست سمع و بصر است؛ سمع و بصر دو ابزار خاص و ویژه انسان معرفی شده و در آیه دوم مسئله هدایت و فطرت برای انسان به عنوان یک خاصیت معرفی شده است.
آیت‌الله علم‌الهدی گفت: چرا ذات مقدس پروردگار به این دو خاصیت انسان از یک طرف و هدایت فطری از طرف دیگر اشاره کرده است؟ زیرا این دو خاصیت انسان، در حیوانات نیز است اما به نحوی امتیاز دارد که نظام فضیلتی و برتری انسان را بر جانوران و بلکه کل موجودات این دو خاصیت مشخص می‌کند.
وی با اشاره به اینکه حیوان نیز بینا و شنوا است خاطرنشان کرد: شاید در مقام قدرت و نفوذ بینایی برخی از حیوانات قوی‌تر از انسان باشند و همین‌طور نیروی سامعه و شنوایی در برخی حیوانات به مراتب قوی‌تر از انسان است اما نوع بینایی و شنوایی که در انسان موجود است و در سایر حیوانات نیست آن سمع و بصری است که سبب تعلیم و تعلم انسان است.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه انسان از راه چشم و گوش تجارب را منتقل می‌کند، گفت: این خاصیت در بینایی و شنوایی حیوانات موجود نیست زیرا نمی‌توانند دانسته‌ها و تجارب را به حیوان دیگر منتقل کنند.
وی گفت: خاصیت دوم انسان در هدایت تکوینی و در فطرت انسان است، حیوانات هم دارای فطرت و هدایت تکوینی هستند و به مراتب این هدایت در آن‌ها گسترده‌تر است اما هدایت تکوینی در انسان محدودتر و تنگ‌تر است.
آیت‌الله علم الهدی خاطرنشان کرد: همه چیز انسان آموختنی است و در حیوان فطری. تفاوت عمده فطرت انسان با حیوان این است که حیوان در برابر هدایت تکوینی و فطرت خدادادی مجبور است و اختیاری ندارد و همین ابزار پیشرفت و کمال انسان است. در واقع حیوان تخلف از فطرت را ندارد و در انسان این فطرت اختیاری است یعنی انسان بالفطره از دروغ متنفر است اما گاه از این فطرت تخطی می‌کند.
وی با اشاره به اینکه وفای به عهد فطری بشر است ادامه داد: در عین حال انسان قدرت دارد از این امر فطری تخطی کند، در انسان هدایت تکوینی اجبارآفرین نیست اما در حیوان اجبار آفرین است.
امام جمعه مشهد مقدس گفت: خداوند متعال در سوره انسان بر همین اساس می‌فرماید این اختیار را از انسان نگرفتیم و می‌تواند شاکر یا کافر باشد.
وی افزود: کفر از نظر ماهیت در مقابل شکر است، شکر یعنی انسان نعمت را به‌کار بگیرد و با تظاهر به اینکه این نعمت مربوط به منعم است و ارتباطی به خودش ندارد، یعنی انسانی که از این نعمت‌ها استفاده می‌کند، تظاهر کند که این‌ها متعلق به خداوند است و اگر این اتفاق افتد هیچگاه نعمت خدا را در مسیر معصیت خدا به کار نمی‌بندد. علت اینکه گناه می‌کنیم این است که قبول نداریم آنچه داریم متعلق به خداست.
آیت‌الله علم‌الهدی تصریح کرد: کفر نیز این است که انسان نعمت خدا را به کار ببندد و اظهار نکند که این نعمت متعلق به خداوند است و همه چیز را محصول وجودی خود بداند و آن را تولید شده استعداد خود بداند. خداوند می‌گوید ما این انسان را هدایت کردیم، او یا شاکر است و یا کفور؛ این یک تفسیر از آیه است.
امام جمعه مشهد مقدس همچنین در خطبه دوم نماز جمعه مشهد مقدس ضمن تبریک به‌مناسبت فرارسیدن دهه کرامت اظهار داشت: ماه ذیالقعده ماه امام رضا(ع) است و در تمامی ایام سال این ماه تعلق به امام هشتم(ع) دارد، ابتدای ماه ولادت باسعادت خواهر ایشان و یازدهم ماه ولادت امام رضا(ع) و 23 این ماه زیارت ویژه علی ابن موسی‌الرضا(ع) و روز 25 این ماه روز دحوالارض و آخر این ماه نیز سالروز شهادت جانگذار میوه دردانه ایشان امام جواد(ع) است.
وی افزود: تمام ماه ذیالقعده، تعلق به آن حضرت دارد، این ماه، ماهی است که امام رضا(ع) ضیافت خاصی پهن می‌کنند؛ در سیره امام رضا(ع) آموزه‌های سیاسی قابل توجهی وجود دارد و در سیره ایشان دقیقاً نقطه‌ای موجود است که با موقعیت امروز جامعه انقلابی ما تطبیق می‌کند و به خوبی می‌توانیم از آموزه و سیره امام هشتم(ع) راهبردی برای امروز خود برداشت کنیم.
آیت‌الله علم‌الهدی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه باید مسئله توافق را ابزاری برای پیشبرد اهداف خود به ویژه استکبارستیزی کنیم، افزود: این توافق باید برای ما نتیجه‌اش پیشبرد و تقویت اصل استکبارستیزی باشد نه اینکه سفره آمریکایی مک دونالد در این کشور پهن شود، اصل اساسی استکبارستیزی ما در این فضای توافق باید استفاده و تقویت شود و این را با قدرت بیشتری دنبال کنیم.
امام جمعه مشهدمقدس افزود: مقام معظم رهبری در فرمایشات خود فرمودند چه متن برجام تصویب شود و چه نشود اجازه سوءاستفاده از آن داده نمی‌شود. انشاءالله مسئله فناوری موشکی ما توسعه خواهد یافت و مسئولان وزارت خارجه هم گفته‌اند این ماده قطعنامه الزام آور نیست.
