نامه دکتر فتوحی (رییس موسسه ملی تحقیقات سلامت) به وزیر بهداشت

به گزارش «تابناک کرمان»؛ نامه دکتر فتوحی (رییس موسسه ملی تحقیقات سلامت) به وزیر بهداشت به شرح زیر است:
بسمه تعالی

99/1/1
جناب آقای دکتر نمکی

وزیر محترم بهداشت درمان و آموزش پزشکی

با سلام واحترام
من اخیراً در نشستی از کارشناسان چینی که از طریق صلیب سرخ چین به ایران سفر کردند شرکت کردم. گزارشی از آن تهیه کردم ولی نمی‌دانم به آن توجه شد یا خیر. راهبرد چین در حال حاضر که اپیدمی را در کشورشان بعد از ابتلای بیش از 80 هزار نفر کنترل کرده‌اند، جلوگیری از ورود موارد جدید به کشور، بیماریابی شدید برای جلوگیری از رخداد طغیان و اپیدمی جدید در کشور و فعالسازی برنامه‌ریزی شده و دقیق اقتصادشان تا زمان رسیدن به واکسن است. ده تیم مختلف در چین هم مشغول کشف و ساخت واکسن هستند و به نظر می‌رسد به اواسط تابستان برای حصول به واکسن خوشبین هستند. البته هر کشوری که واکسن را تولید کند تا مدت‌ها مشغول تأمین آن برای مردم کشور خودش خواهند بود.
این روزها متأسفانه افرادی این سخن نادرست را مطرح کرده‌اند که بدون درگیر شدن دو سوم مردم کشور و ایجاد ایمنی جمعی این اپیدمی خاموش نخواهد شد. سوای اینکه دو سوم جمعیت این بیماری را خواهند گرفت یا خیر، بدیهی است که نباید مفهوم ایمنی جمعی هدف و روش کنترل اپیدمی فرض شود. این نگاه بسیار غلط است. درگیری دو سوم مردم در بهترین حالت یعنی بیش از 450 هزار مورد مرگ که 300 هزار مورد آن در افراد کمتر از 70 سال رخ خواهد داد؛ 8 میلیون بستری خواهند شد و 5,1 میلیون نفر هم به «آي سی یو» نیاز خواهند داشت که به دلیل عدم امکان فراهم کردن آن یعنی میزان مرگ بیشتر. این اتفاق حتی اگر در دو سال هم رخ بدهد، بدنه بهداشت و درمان و حتی بدنه کل کشور توان تحمل آنرا نخواهد داشت و باید از این سناریو اساساً صرف نظر کنیم.

نکته نگران کننده دیگر این است که در حالی که در طی ده روز گذشته آمار رسمی روزانه مرگ و میر در کشور در حال افزایش است (که به دو دلیل کم شماری دارد: اول، تعریف بیماری در کشور ما صرفاً بر مبنای تست آزمایشگاهی است و دوم، فرایندهای جمع آوری داده‌ها و همچنین پروتکل برخورد با بیماران که اساساً در افراد بدون مشکل تنفسی و نیاز به بستری در بسیاری موارد تستی گرفته نمی شود) تعداد موارد کشف شده تقریباً ثابت است و این به مفهوم کنترل اپیدمی نیست بلکه به مفهوم ضعف در بیماریابی و عدم کنترل نهایی اپیدمی است و نشان می‌دهد که اقدام جدی در کنترل انتقال ویروس به افراد جدید صورت نمی‌گیرد و بیماری دارد گسترش وسیع پیدا می‌کند. بر خلاف برداشتی که ممکن است بشود کشف شدن تعداد موارد روزانه خیلی زیاد در کشورهایی مثل ایتالیا و آلمان می تواند نشان دهنده فعال شدن سیستم کنترل اپیدمی آنها باشد. جناب آقای وزیر؛ با توجه به گستردگی اپیدمی در کشور، کم شدن تعداد موارد ابتلای قطعی در حال حاضر باید بیشتر ایجاد نگرانی کند و می تواند بیانگر مؤثر نبودن روشهای بیماریابی باشد و نباید از گزارش موارد بیشتر نگران شد و پیدا کردن موارد بیشتر اتفاقا بیانگر تأثیر اقدامات در کشور بوده و به اعتبار بین المللی کشور می افزاید.

جناب آقای وزیر؛ بسیاری از اپیدمیولوژیستهای کشور احساس خطر جدی می کنند و به نظر می رسد از ابتدا میزان خطر این اپیدمی کمتر از واقعیت برآورد شده است. نگرانی جدی این است که سیل اپیدمی چنان سهمگین خواهد بود که حتی نگرانی از تعادل بین سرپا ماندن اقتصاد کشور و کنترل بیماری نیز احتمالاً محلی از اعراب نخواهد داشت. کنترل وسیع اپیدمی تنها گزینه پیش رو است و از گسترش اپیدمی با تمام توان و تا زمان آماده شدن واکسن باید جلوگیری کرد.

در حالیکه از فعالیت‌های تولیدی و علمی متخصصین داخلی نیز حمایت حداکثری می کنیم؛ اما تنها یک مسیر را نباید برویم و مسیرهای موازی را باید مد نظر قرار دهیم. بنابراین، موارد زیر را پیشنهاد می نمایم:

1 .اقدامات برای پیشگیری از گسترش اپیدمی باید به گونه‌ای توسعه یابد که همانند چین یا کره منحنی اپیدمی باید برگردانده شود و برای اینکار باید توان حداکثری تمام کشور بسیج شود ولو به قیمت آسیب‌های شدیدتر اقتصادی برای کشور تمام شود و البته راهکارهای حمایت از اقشار ضعیفتر کشور هم در حد امکانات و بضاعت ضعیف اقتصادی کشور دنبال شود. باید اپیدمی همین الان با تمام قوا سرکوب شود و اگر اندازه اپیدمی از نقطه بحرانی گذر کند و دیر شود دیگر امکان هیچگونه مدیریتی نخواهد بود و سیل آن از روی کشور عبور کرده و آثار مخرب آن باور نکردنی خواهد بود. کنترل اپیدمی نیاز به بیماریابی بسیار گسترده و جداسازی آنها و ردیابی تماس‌ها برای جلوگیری از انتقال بیماری؛ محافظت جدی از کادر بهداشت و درمان برای جلوگیری از ابتلای خود ایشان و خروج از چرخه خدمت و مستهلک شدن در زیر فشار کاری؛ قرنطینه کردن گروه‌های پرخطر که ابتلای ایشان مرگ و میر را افزایش خواهند داد؛ ایجاد فاصله‌گزاری اجتماعی بسیار شدید و وسیع دارد. تحقق این امور نیاز به تجهیزات و امکانات دارد که هم می توان به منابع و توان داخلی تکیه کرد و هم باید به فکر تهیه آن از خارج از کشور بود.

2 .پیشنهاد می کنم از آقای رئیس جمهور بخواهید تا وزارت محترم امور خارجه با دو ماموریت زیر در سطح بین المللی بیش از پیش فعال شود:

أ. دریافت تجربیات، تجهیزات و خصوصاً امکانات و کیت‌های انجام تست‌های تشخیصی به صورت بسیار وسیع که بدون آن نمی توان در مدیریت این اپیدمی موفق بود.

ب. رایزنی برای اولویت دریافت داروی احتمالی و واکسن به مقدار قابل قبول وقتی تولید و فراهم شد. وقتی داروی اختصاصی و/یا واکسن تهیه شود اولویت در دسترسی به آن مسئله مهمی خواهد بود و از الان باید به فکر آن بود.

ت. رایزنی نزدیک دیپلماتیک با سازمان‌های بین المللی و کشورهای دارای توان بالا مانند چین و آلمان برای دریافت حمایت‌های فنی و تجهیزاتی.

در پایان مجدداً تأکید می‌کنم که حصول به اپیدمی جمعی نمی‌تواند و نباید استراتژی مدیریت اپیدمی باشد و چنین نگاهی بسیار مخرب خواهد بود.

پیشاپیش از عنایتی که به موضوع مبذول می فرمایید سپاسگزاری می نمایم.

دکتر اکبر فتوحی
استاد اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

رئیس موسسه ملی تحقیقات سلامت

انتهای پیام/*