مصطفی گودرزی
به گزارش خبرنگار تابناک تهران، سید مهدی پاکذات سرپرست مرکز آموزش و پژوهش های توسعه و آینده نگری در نشست خبری در جمع خبرنگاران حاضر شد و از "سند ملی آمایش سرزمین" رونمایی کرد و گفت: این سند که یک بند از سلسله گزارش های آینده نگاری موقعیت راهبردی ایران در منطقه و جهان است که در قالب گزارش های فرابخشی مستقل، از اجرای متشکله سند آمایش سرزمین برای پیکره بندی کشور در افق ۱۴۲۴ خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه سند آمایش دغدغه بهبود کشور را متناسب با تحولات آینده دارد، اظهار کرد: هدف انجام گزارش های فرابخشی مستقل از جمله سلسله گزارشهای آینده نگاریدر استفاده از آنها به عنوان ورودی مطالعات بخشی و کاربرد آنها به عنوان الزامات تحقق سند آمایش است. یکی از حوزه های مهم تحولات معطوف به آینده، تغییرات در خود دولت و ضرورت اعمال تدابیر حاکمیتی در سرزمین، متناسب با آن است. تدابير حاکمیتی مقوله ای وسیع، چندوجهی و محل چالش است و حدود و ثغور آن، سایر نهادهای اجرایی حاکمیتی کشور مانند نظام بانکی و غیره را دربر می گیرد.
پاکذات ادامه داد: در این گزارش، مقصود از تدابیر حاکمیتی، اعمال حکمرانی از سوی دولت در یک پهنه سرزمینی مشخص است و تدابير معطوف به سایر نهادهای اجرایی حاکمیتی کشور مدنظر نیست. بدون شک آینده نگاری موقعیت راهبردی ایران بدون در نظر گرفتن فضای رقابتی جهانی شده و تأثیر آن بر دولت و رویکردهای حکمرانی در دهه های اخیر، امکان پذیر نیست. در فضای جهانی شده که عصر فراتر رفتن از سرزمین های ملی است و انسانها برحسب توانمندی های اطلاعاتی، از حاشیه خارج شده و به متن جهانی شدن وارد و تکثرگرایی زمینه بیشتری پیدا می کند، دولت ها از شکل سرزمینی و محدود به یک موقعیت ژئوپلیتیکی خاص و ثابت خارج شده و الگوهای رفتاری آنها نیز، فقط تابع وضعیت سرزمینی مشخص به لحاظ فیزیکی نیست. روندهای متأخر جهانی با نظم دهی مجدد به زمان و مکان، سرزمینی بودن روابط سنتی را تغییر می دهد و دیگر لازم نیست ساختارهای اقتدار با بازیگران سرزمینی گره خورده باشند.
وی تصریح کرد: دولت ملی، ابزار مؤثری برای حکمرانی بر قلمرو خاص است و جهانی شدن به عنوان فرایندی متکی به قلمرو فراملی که دولت سرزمینی را با چالش روبه رو می کند، چشم اندازهای متنوعی را پیش روی حاکمیت قرار خواهد داد. دامنه تغییرات بنیادین فوق به حدی است که اگر صورت و ماهیت دولت معاصر را با دولت افق آمایش کاملا متمایز نکند، احتمالا وظایف و کارکردهای حاکمیتی آن از جمله کارکرد توسعه ای را از اساس تغییر خواهد داد.
بر اساس این گزارش،در اینجا مشخصأ باید به ضرورت بازتعریف توسعه و برنامه ریزی آن با توجه به ضرورت پیکره بندی جدید در یک دنیای جهانی شده اشاره کرد که از ضرورت سامان بخشی و ترمیم فعالیتهای مکان مند و نمادین، بر مبنای منطق سرزمینی و منطق سرمایه دارانه اعمال قدرت بر می آید. به این ترتیب، کارکرد اصلی سند آمایش که پیکره بندی فعالیت های توسعه ای متناسب با منطق اعمال قدرت در سرزمین است، بدون درک تغییرات جدید در مفهوم و رویه حکمرانی قابل فهم نیست.
هدف گزارش، فهم تغییرات متنوع و چشم اندازهای بدیل پیش روی حکمرانی است که در نظر گرفتن آنها نه تنها در آینده نگری موقعیت راهبردی ایران مهم است، بلکه می تواند یکی از پیش نیازهای مهم پیکره بندی فعالیت های توسعه ای در سند آمایش باشد. در این گزارش که روندهای حکمرانی را تا افق ۱۴۲۴ و از طریق بررسی دیدگاه نهادهای بین المللی و مرجع در این حوزه طبقه بندی می کند، بر موارد زیر هدف گذاری خواهد شد.
وی برای تبیین بیشتر این سند افزود: بر این اساس در افق ۱۴۲۴ تمام بخش‌های سرزمین ما با تکیه بر پتانسیل‌های بومی خود از عدالت سرزمینی برخوردار خواهد شد؛ البته این امر مستلزم پایبندی دستگاه‌ها به این سند است. سنجش تحقق پذیری الگوی ایرانی اسلامی و مطالعات پشتیبان برنامه پساکرونا از برنامه‌های مهم ما در سال‌های گذشته بوده و در حال حاضر نیز ضمن برگزاری نشست‌های علمی تخصصی چهار کلان پروژه با محوریت تکمیل و تصحیح مطالعات آمایش سرزمین، مطالعات پشتیبان برنامه هفتم توسعه، مطالعات پشتیبان لایحه بودجه و مساله شناسی و ایده پردازی در حوزه برنامه و بودجه در دستور کار این مرکز قرار دارد..
پاکذات در خصوص آخرین وضعیت برنامه هفتم نیز گفت: در این باره مباحث مختلفی مطرح است که در برنامه ششم یک سال دیگر تمدید شود و یا احتمال دارد برنامه هفتم از مهر آینده استارت بخورد. هنوز مصوباتی در این خصوص در مجلس انجام نشده است و نمی‌توانیم خبر قطعی از شروع این برنامه بدهیم..
در پایان این نشست از نمایشگاه این مرکز نیز رونمایی به عمل آمد.
