مسگری در زنجان جایگاه دیرینهای داشته و هنر مسگری علاوه بر ایران در سایر کشورها وجود دارد و کشورهای زیادی در این زمینه فعال هستند، لذا بیشتر کشورها با این هنر آشنایی دارند و علاقهمندان زیادی از همه کشورها برای این هنر وجود دارد.
بر اساس شواهد تاریخی، بشر بعد از سنگ و گل برای رفع سایر نیازهایش به فلز روی آورد در بین فلزات مس زودتر از بقیه فلزات بهکار گرفته شد زیرا بهصورت خالص در طبیعت یافت میشد و استخراج و بهرهبرداری از آن ساده بود. درخشش و جلای مس خالص و رنگ جالب توجهی که داشت از دیگر علل کاربرد ان در طول اعصار گذشته بود.
به نقل از برخی منابع، قدمت استفاده از مس بر اساس مدارک و شواهد باستانشناسی به 9500 قبل از میلاد میرسد و تا قبل از هزاره 5 قبل از میلاد کشف ذوب مس به صورت خالص به کار رفته و از شیوه چکشکاری سرد برای شکل دادن به آن استفاده میشد.
با توجه به کشف کوره ذوب مس در سگزآباد قزوین واقع در تپه قبرستان توسط دکتر مجدزاده و نزدیک بودن این منطقه از لحاظ جغرافیایی به زنجان، که احتمالا اولین کوره ذوب مس است و همچنین وجود معادن بزرگ مس در منطقه نظیر معدن مس رشید آباد میتوان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی برد.
اوج هنر فلزکاری دوره اسلامی مربوط به سلجوقیان است که در این دوره زنجان در کنار مراکزی همچون خراسان، موصل، همدان، اصفهان و ری یکی از مهمترین قطبهای فلزکاری محسوب میشد و در این دوره زنجان بهعنوان یکی از مهمترین مراکز تهیه ظروف مرصعکاری شده، مطرح بوده است.
مس علاوه بر زیبایی و اصالت هویت، دارای خواص درمانی بسیاری است، بهگونهای که بسیاری از پزشکان استفاده از ظروف مسی را به بیماران خود توصیه میکنند. به همین جهت علاوهبر ساخت ظروفی مانند قابلمه و دیگچههای مسی، به ساخت سایر ظروف با این فلز گرانبها همچون کتری، قوری، لیوان نیز توجه شده است.
هماکنون با توجه به رویکرد دوباره در استفاده از ظروف مسی، این هنر صنعت پس از دو دهه افول، جان تازهای یافته است. از روشهای بهکار رفته برای تزیینات بر روی ظروف مسی در این شهر میتوان به قلمزنی و حکاکی روی مس اشاره کرد علاوه بر آن زیور آلات مسی نیز ساخته شده و مورد توجه قرار گرفته است.
توصیه میشود گردشگران در سفر نوروزی خود به زنجان، مس و قلمزنیهای اساتید بزرگ این رشته در زنجان را در سبد خرید سوغاتیهای خود فراموش نکنند.