اندر حكايت قديمي ترين چايخانه اصفهان؛
تابناك اصفهان: چایخانه چاه حاج میرزا یکی از پربازدیدترین و البته عجیب ترین مکان های اصفهان برای گردشگران خارجی است. یک چایخانه نه چندان قدیمی که با عناصری از تاریخ و فرهنگ و سبک زندگی مردمان این شهر جلب نظر می کند.
تابناك اصفهان: چایخانه چاه حاج میرزا این روزها در آستانه 60 ساله شدن است و آن‌ها که قدیمی‌ترند این محل را به‌عنوان بازار فروش حیوان‌های اهلی از 100 سال پیش می‌شناسند. در اصل این چایخانه تاریخی، از 60 سال پیش تاکنون کاربری چایخانه پیداکرده است اما به برکت وجود صدها قطعه عتیقه و اجناس باارزش در ویترین‌ها و دالان ورودی، حالا به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر اصفهان برای گردشگران شناخته‌شده است.
درودیوار این چایخانه پر است از اشیا و عکس‌های قدیمی. از چراغ و ساعت و کلاه گرفته تا اشیایی که هرکدام از گوشه‌ای از دنیا آمده. دوچرخه‌های قدیمی مکه، ساعت شنی که یکی از مشتریان از انگلستان آورده و باقیمت گزافی خریداری‌شده است تا لاله‌های باارزش صدسال پیش که برای چراغانی‌های اعیاد استفاده می‌شده است، قوری، استکان، بشقاب قدیمی، مجسمه‌های برنزی، زنگ زورخانه و عکس‌های قدیمی از افراد قدیمی شهر، پهلوانان قدیمی اصفهان و حتی حاج رحیم ارباب که قلیان به دست جلوی دوربین نشسته است.
تورج کیان راستی معتمد 40 ساله صاحبان این چایخانه از شهرت چاه حج میرزا می‌گوید و اینکه داستان چاه نباید با چایخانه حاج میرزا اشتباه گرفته شود.« حاج میرزا آقاسی صدراعظم محمدشاه قاجار است و به‌عنوان یک واقف، چاهی که این روزها ضرب‌المثل شده است را احداث می‌کند. سیستم استخراج آب از این چاه‌ها به‌گونه‌ای طراحی‌شده که آب کشیدن از چاه بسیار سریع‌تر می‌شود. در اصل چاه حاج میرزا، چاه آبی بوده که با گاو از آن آب می‌کشیدند و دو دَلو (سطل) داشته که وقتی یکی از دلوها در ته چاه پر از آب می‌شده دیگری بالای چاه خالی بوده است. همین داستان هم باعث شهرت این چاه شده است. اما داستان چایخانه حاج میرزا چیز دیگری است ولی چون حاج میرزا حسین صاحب این محل بوده است و هر دو میرزا بوده‌اند، به این نام معروف شده است. ضمن اینکه بین مردم این اسم باب شده است و همه به‌رسم عادت این چایخانه را چاه حج میرزا می‌خوانند.»
امروز اما نه‌تنها حاج میرزا حسین از دنیا رفته است بلکه نزدیک به یک سال پیش، حاج محمد پسر میرزا حسین نیز فوت کرده و اکنون نسل سوم این خانواده به وصیت پدر هنوز دو دانگ از درآمد چایخانه را با امام حسین(ع) شریک هستند و به عشق پدر، چایخانه را می‌چرخانند.
با این تفاوت که چایخانه سنتی حاج میرزا هم مجبور شده است هم پای عصر الکترونیک شود و پای اینترنت وای فای برای مشتری‌های خاص، دوربین مداربسته برای کنترل محوطه و ورودی چایخانه، قهوه، دم‌نوش‌های کیسه‌ای و فوری و حتی قلیان‌های میوه‌ای البته تنها با سه طعم پرتقال، دو سیب و نعنا هم به این چایخانه سنتی بازشده است. هرچند آقا تورج معتقد است مشتری‌های این چایخانه بیشتر برای حال و هوا و انرژی مثبت این چایخانه دورهم جمع می‌شوند و دوغ و گوشفیل و قلیان ارزان‌تر هم دوروبر این چایخانه پیدا می‌شود اما بیشتر ترجیح می‌دهند که در این چایخانه کوچک وقت بگذرانند.
آقا تورج از 10 نفر نیرویی که مستقیم برای چایخانه کار می‌کنند و 20 نفری که غیرمستقیم مشغول کار هستند هم می‌گوید و اینکه پیش از این شاگرد لیسانسه زبان داشته‌اند که این روزها سرپرست یک رستوران در کیش شده است و حالا خودشان مجبورند با گفتن چند کلمه مثل مادام، هلو و نوشتن بهای پرداختی‌شان روی کاغذ با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.
بااین‌وجود اما توریست‌هایی که میهمان این چایخانه می‌شوند، تقریباً از همه‌چیز راضی هستند. آغاسی مترجم و لیدر یک گروه گردشگری از بلژیک، آلمان، اتریش، سوییس و لوکزامبورگ که همه آلمانی صحبت می‌کنند و از دیدن این‌همه عتیقه و اجناس قدیمی به وجد آمده‌اند، می‌گوید: « همه توریست‌هایی که تاکنون به این چایخانه آورده‌ام، می‌گویند پیش‌ازاین چنین مکانی در هیچ کجای دنیا ندیده‌اند. برایشان جذاب و جالب است. همه‌چیز برایشان قدیمی و قشنگ است. تابه‌حال چنین کلکسیونی از چیزهای قدیمی ندیده بودند. ضمن اینکه خیلی جالب است که می‌توانند بیایند به چنین مکانی که بیشتر مردها می‌آیند و در کمال آرامش بنشینند و چایی بخورند. باور نمی‌کردند که بتوانند در چنین مکانی بنشینند. می‌بینند خانم‌ها آمده‌اند نشسته‌اند در محیطی که مرد هم در آن هست و کسی مزاحمت ایجاد نمی‌کند، برایشان از همه‌چیز بهتر است.امنیت را در این مکان به‌عنوان نمونه‌ای از امنیت در کشور می‌بینند.»
نظر گردشگران ایرانی اما کمی متفاوت است. خانواده‌ای تهرانی که آبگوشت، کباب، دوغ و قلیان بعد از ناهار را میهمان چایخانه حاج میرزا شده‌اند، می‌گویند: «فضا و غذا هر دو عالی است اما این مکان منحصربه‌فرد، خیلی شلوغ است. ارزش هر چیزی به کم بودنش است اما این چایخانه حالت نمایشگاهی ندارد و چیدمانش درهم است. ولی ازنظر قدمت عالی است. غذای عالی دارد و هر وقت پایمان به اصفهان برسد، حتماً میهمان این چایخانه خواهیم شد.»
ساعت از 2 ظهر گذشته است اما هنوز شاگرد قدیمی چایخانه پشت سر هم سفارش‌ها را می‌خواند، قلیان‌ها را جابه‌جا می‌کند و مدام این‌طرف و آن‌طرف می‌رود تا همه میهمانان از پذیرایی چایخانه حاج میرزا راضی باشند. آقا تورج اما در میان همه این رفت‌وآمدها و فعالیتش در این چایخانه تنها یک گله در دل دارد که به همشهریان و مردم شهرش بازمی‌گردد. او از اینکه مشتری‌های اصفهانی بدون استثنا همگی به او می‌گویند، «ما اصفهانی هستیم ها...» دل‌شکسته است و می‌گوید: برای ما هیچ فرقی ندارد که میهمانمان خارجی است یا اصفهانی یا تهرانی. از اول سال تا آخر سال یک قیمت مصوب داریم که از همه افراد همان میزان پول می‌گیریم. دلمان نمی‌خواهد کسی فکر کند گران حساب می‌کنیم و باید این کلمه را بگویند تا به آن‌ها تخفیف بدهیم.
حاج میرزا همیشه به دنبال کسب حلال بوده است و کسی که با امام حسین (ع) شریک می‌شود، نمی‌تواند در کاسبی دغل داشته باشد.
"اصفهان امروز - مهسا پاكروان"
منبع: تابناک