به گزارش تابناک کرمان، اسلاف و نیاکان ما قرنها قبل برای تأمین آب در عصر و زمانی که تکنولوژی امروزه معنی و وجود عینی امروزه را نداشت قنات را تئوریزه و بتدریج اجرائی نمودند. بهرهبرداری از آب سفرههای زیرزمینی بدین ترتیب تا حدی رونق پیدا کرد که نیاز آبی سکنه را از هر جهت تأمین مینمود. در گذر زمان قنوات از نسلی به نسل دیگر تا اینکه ما به ارث رسیدهاند، به ما که در عصر فن و تکنولوژی زندگی نموده و همه علوم کشاورزی، برق، آب، بهرهبرداری از انرژی خورشیدی و غیره معنی شدهاند. آیا ما توانستهایم برای به روز نمودن قنات و قنات داری از پیشرفتهای حاصل شده کمک گرفته و این صنعت را شکوفا و شکوفاتر نمایم؟ ارزیابی ها و بررسیهای صحرایی از کلیه قنوات استان که به دقت از ما در چاه تا مظهر قنات، کوره قنات، چاههای میلهای، هرنج، انجام شده همه و همه نشان میدهند که نه تنها ذهنیتی برای به روز نمودن وجود ندارد، بلکه شکل عملکرد اثبات مینماید که در جهت تخریب قنوات, بیاهمیت جلوه دادن آنها و در یک کلام از مدار خارج نمودن آنها خیلی تلاش و کار شده است. روزگاری این قنوات برای تأمین آب کشاورزی و شرب جوامع محدود روستایی و شهری احداث و بخوبی پاسخگو بودند، ولی حفاریهای بی رویه چاهها و پمپاژ آب سفرههای زیرزمینی، سبب پایین رفتن سطح آب زیرزمینی، کلیه مناطقی شد که سطح آب زیرزمینی بالایی داشتند. پایین رفتن سطح آب تا حدی پیشرفت نمود که تمامی قنواتی که بخش تران آنها در مکانهای زهدار بود به سرعت تافیه و بائر شدند، تنها آندسته از قنواتی باقی ماندند که موقعیت آنها در مناطق کوهستانی و یا حداقل بخش تران آنها در اثر پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی آسیب ندیده بود. آیا سزاوار است که به این سری از رشته قنواتی که باقیماندهاند بی تفاوت بمانیم و یا عنان اصلاح و مرمت آنها را به دست سودجویانی بسپاریم که برای سوءاستفادههای مالی به انحاء مختلف برای تخریب قنوات قدم بردارند؟
در اینجا پیشنهادات ذیل را مطرح مینمایم:
1-بهاء دادن به کار اصلاح و مرمت قنوات دائر موجود و برنامهریزی برای شناسنامه دار نمودن کلیه قنوات استان شناسنامهای که وضعیت موجود هر قنات را از لحاظ فنی - مهندسی تصویر و گزارش نماید.
2-با درک صحیح از شرایط هر قنات نوکنی و توسعه قنات از بخش مادرچاه، همزمان ایجاد دستگهای جانبی در عمق مادرچاه برای جمعآوری بیشتر زه آبهای محل.
3-احداث خاکریزهای مناسب و مبتنی بر اصول کارشناسی در بخش بالا دست مادرچاه قنوات برای ذخیره سازی بخشی از جریانات سیلابی فصلی و تغذیه مصنوعی کورههای قنوات.
4-احداق دستکهای زیرزمینی در دو طرف کوره هر قنات بخصوص در بخشی از کوره قنات که از مجاورت رودخانههای فصلی عبور مینماید.
5-بررسی و شناسایی دقیق بخش تران قنات، کول گذاری قسمتهای ریزشی کوره قنات و برطرف نمودن موانعی که در طی سالیان متمادی در کف کوره قنات در نتیجه ته نشینی نمکها ایجاد شده است.
6-مطالعه و بررسی بخش خشکان کوره قنات هم از چاههای میلهای سطحی و هم از کوره قنات زیرزمینی و تناسب آن با شیب زمین و برنامهریزی برای لولهگذاری و انتقال آب بخش تران قنات به مزرعه با لولهگذاری و حذف سیستم انتقال آب کوره قنات در بخش خشکان، علی الخصوص در قنواتی که قسمت خشکان آنها چندین و چند کیلومتر طول دارد.
7-حفاظت چاههای میلهای و کوره قنوات در شرایطی که از مسیر رودخانههای فصلی عبور مینمایند.
8- دخالت دادن میرابها, مغنیان سابقهدار قنوات در کلیه امور اجرایی.
البته شناسنامهدار شدن قنوات از سالهای 1372 از طریق معاونت امور زیربنایی وزارت کشاورزی پیگیری نمودم بطوریکه طرح ملی قنوات بر اساس همین اطلاعات به تصویب مجلس محترم شورای اسلامی رسید، و تنها استانی که اینکار را جدی نگرفته و تا امروز انجام نداده استان کرمان بوده است.
انتهای پیام/حسن اشرفگنجویی